Psikoteknik değerlendirmenin amacı, sürücülerin güvenli araç kullanmalarını sağlayan belli yetenek düzeylerinin objektif bir biçimde ölçülmesi ve değerlendirilmesidir. Bu süreçte sürücüler, çeşitli değerlendirme aşamalarından geçmektedirler. Psikoteknik değerlendirme, bilgisayar destekli testler aracılığıyla uygulanmaktadır.
Psikoteknik değerlendirme belgesi, bazı kurumlar tarafından işe alım sürecinde personelden zorunlu olarak istenmektedir. Psikoteknik raporunu, ticari amaçlı taşıma yapan tüm sürücüler her 5 yılda bir almak zorundadır. Buna ek olarak, Karayolları trafik kanunu bünyesinde ehliyeti alkol-hız-100 ceza puanından dolayı iptal olan ve yeniden alması gereken sürücülerin de psikoteknik test raporu alması gerekmektedir.
Psikoteknik Belgesi Nasıl Ve Nereden Alınır?
Psikoteknik testi, sadece Valilik ve İl Sağlık Müdürlüklerinin ruhsat verdiği psikoteknik merkezlerinde yapılabilir. Bu merkezlere kişinin bizzat gidip teste girmesi zorunludur. Teste girmeden uygulama yapılarak verilen raporlar sahte ve geçersizdir. Kişi testte olduğu sürece canlı olarak kamera ile izlenir ve kayıt altına alınır, kaydı olmayan kişinin testi iptal olur. Psikoteknik testi, eğitim sertifikasına sahip psikologlar tarafından uygulanmaktadır.
Psikoteknik test süresi en az 1 saattir. Test sonucunda sürücü, psikiyatrist tarafından da değerlendirilir. Psikiyatrist onayı 30 gün içerisinde alınmalıdır. Belirlenen süreler içinde onaylanmayan değerlendirmeler Psikoteknik Raporuna dönüşmemektedir. Psikiyatristin verdiği karar nihai sonuç belirtir. İl Sağlık Müdürlüğü’nde kayıt altına alındıktan sonra rapor geçerlilik kazanır. Psikoteknik değerlendirme uygulanan sürücüler raporlarını sorgulatmak için e devlet kapısı üzerinden giriş yapmaları yeterlidir. Bunun için sürücüler, e-Devlet üzerinden e-Rapor sekmesine girerek raporlarını görüntüleyebilirler.
Kimler Psikoteknik Belgesi Alır?
Karayolları Trafik Kanunu’na göre;
34/e maddesine istinaden; ticari amaçlı araç kullanan sürücüler her 5 yılda bir psikoteknik raporu almak zorundadır.
EK 3 maddesine istinaden; kural ihlali sonucu aday sürücülüğü iptal edilenler psikoteknik raporu almak zorundadır.
20. maddesine istinaden; kırmızı ışık ihlali sonucunda aynı yıl içinde iki veya daha fazla kez sürücü belgesi alınanlar, geri alma süresi sonunda psikoteknik değerlendirme test raporu almak zorundadır.
22. maddesine istinaden; drift ve spini 1 yıl içinde 1 defa ihlal ederse 60 gün sürücü belgesine el konur. Psikoteknik test raporu almak zorundadır. 5 yıl içinde 2. Defa ihlal ederse ehliyeti iptal edilir. Tekrar ehliyet almak için öncesinde psikoteknik değerlendirme test raporu almak zorundadır.
48.maddesine istinaden; alkol kullanımına bağlı ihlaller sonucunda sürücü belgelerine el konulan sürücüler , psikoteknik test raporu almak zorundadır .
51.maddesine istinaden ; hız sınırı ihlallerine bağlı sürücü belgelerine el konulan sürücüler psikoteknik değerlendirme test raporu almak zorundadır.
118.maddesine istinaden ; Son bir yıl içinde 2 defa 100 ceza puanını dolduran sürücülerin 4 ay sürücü belgelerine el konulur. Sürücülerin ehliyetlerini geri alabilmesi için psikoteknik değerlendirme test raporu alması zorunludur .
Psikoteknik Belgesi ücreti ne kadardır?
Psikoteknik değerlendirme rapor ücreti her yılın aralık ayında Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenmektedir. Dolayısıyla psikoteknik değerlendirme merkezleri taban ücretlerini Sağlık Bakanlığının belirlediği ücret aralığında uygulamaktadırlar.
Psikoteknik değerlendirme belgesi alırken, sürücülerin güvenli araç kullanmalarını sağlayan zihinsel yeteneklerine yani; algılama, hafıza, muhakeme, dikkat ve benzeri yeteneklerine, psikomotor yetenek ve becerilerine yani; el, ayak koordinasyonu tepki hızı ve benzeri davranışlarına, alışkanlık ve kişilik özelliklerine yani; saldırganlık, sorumluluk, risk alma, öz kontrol, ve benzeri davranışlarının ölçülmesi gerekmektedir.
Psikoteknik Değerlendirme Nasıl Yapılıyor?
Psikoteknik değerlendirme 12 testten oluşmaktadır. Bu testlerin amacı kısaca aşağıda belirtilen gibidir;
- Sürekli Dikkat Testi: Sürücünün rutin olarak devam eden bilgi akışı içinde o an karşılaştığı kritik bir uyarıcıyı hızlı ve doğru bir biçimde fark edebilme yeteneğini ölçmek amaçlanmıştır.
- Seçici Dikkat Testi: Bu test, sürücünün sürekli değişen çevresel ve yol koşullarına seçici olarak dikkat etme becerisini değerlendirmektedir.
- Görsel Algı Bellek Testi: Bu test, sürücünün görsel algı belleğinden oluşabilecek olası yetersizliklerin değerlendirilmesini amaçlamaktadır.
- Görsel Süreklilik Testi: Bu test, sürücünün görsel dikkatini ölçmektedir. Dikkatin, görsel olarak esnek biçimde yönlendirilebilme yeteneğini ölçmektedir.
- Muhakeme Testi: Bu test, geometrik şekiller aracılığıyla kişinin genel muhakeme yeteneğini kültürden bağımsız olarak ölçmektedir.
- Koordinasyon Testi: Bu test, sürücülük için gerekli olan psikomotor koordinasyon becerisini ölçmektedir.
- Hız ve Mesafe Tahmin Testi: Nesnenin gerçekte hedefe varması gereken süreyi kişinin doğru şekilde belirlemesi beklenmektedir.
- Çarpışma Tahmin Testi: Sürücüden, nesnelerin hem çarpışma zamanını hem de çarpışma yerini doğru tahmin etmesi beklenmektedir.
- Tepki Hızı Testi: Tepki hızı ,bir uyarıcının sunulması ile sunulan uyarıcıya verilen tepki arasında geçen süredir.Bu test , katılımcının tepki hızını ölçmektedir.
- Çevresel Görüş Testi: Katılımcının ekranda gösterilen basit ya da karmaşık görevleri yerine getirirken , aynı zamanda , çevresel uyarıcıları algılayıp tepki verme becerisini ölçmektedir.
- Trafiğe İlişkin Görüş Testi: Katılımcıya gerçek trafik ortamından görüntüler sunulur ve katılımcının bu görüntülere gösterdiği duyarlılıkları ölçülmektedir .
- Sürücü Heyecan Arama Envanteri: Bu test , sürücünün araç kullanırken heyecan arama risk alma eğiliminin ölçülmesi amacıyla geliştirilmiştir.
Merak ettiğiniz tüm soruları bize yorum olarak yazmaktan çekinmeyin.
İçerik Başlıkları